Kedilerde diyabet hastalığı, obez ve orta yaşlı kedilerde sık görülen ciddi bir endokrin sorundur.
EV YAPIMI BESLENME VE İNSÜLİN DOZAJI KONTROLÜ
Kedilerde diabetes mellitus, insülin salınımının bozulması ve/veya insülin direncine bağlı olarak gelişen, multisistemik etkileri olan yaygın bir endokrin hastalıktır.
Tedavi sürecinde en büyük başarı, insülin tedavisinin bireyselleştirilmesi ile birlikte uygun diyetin, özellikle de düşük karbonhidratlı ve yüksek proteinli içeriğe sahip ev yapımı mamaların birlikte kullanımıyla elde edilir.
Diabetes mellitus, özellikle orta yaş ve üzeri, obez, kısırlaştırılmış erkek kedilerde yaygın olarak görülmektedir. Klinik belirtiler arasında poliüri, polidipsi, kilo kaybı ve iştah artışı yer alır. Tip 2 diyabete benzer patofizyolojiye sahip olan feline diyabet, zamanla insülin bağımlı forma evrilmektedir
Tanı ve Klinik Değerlendirme
Klinik bulgular: Poliüri, polidipsi, kilo kaybı, kas atrofisi Laboratuvar: Persistente hiperglisemi (>300 mg/dL), glukozüri, fruktozamin >400 µmol/L
Stres hiperglisemisi ayırıcı tanı: Fruktozamin testi
İnsülin Tedavisi: Dozaj ve İzlem
Başlangıç Dozu ve Seçim
Glargine (Lantus) ve PZI en çok önerilen insülinlerdir. Başlangıç dozu: 0.25–0.5 IU/kg SC, günde 2 kez
Obez kedilerde ideal vücut ağırlığına göre hesaplama yapılmalıdır.
Doz Ayarlama ve Glisemik Takip
Glukoz eğrileri (BG curve): Tedavi sonrası 7., 14. ve 30. günlerde uygulanmalıdır.
İdeal glukoz düzeyleri: Nadirde <72 mg/dL, zirve <216 mg/dL
Fruktozamin uzun dönem kontrol için izlenmelidir.
Glargine (Lantus) ve düşük karbonhidrat diyetiyle ilk 3 ayda sıkı kontrol sağlanırsa %60’a varan remisyon bildirilmiştir
Ev Yapımı Mama ile Beslenme Yönetimi
Diyetin Bileşimi
Kediler obligat (zorunlu) karnivor olduklarından dolayı enerji ihtiyaçlarının büyük kısmını proteinden karşılar. Bu nedenle evde hazırlanacak diyabetik diyetlerde:
Protein: %45–55 ME (metabolik enerji) Karbonhidrat: <12% ME Yağ: Dengeli oranlarda (%25–35 ME) Vitamin–mineral takviyesi şarttır (özellikle taurin, kalsiyum, B vitaminleri)
Zini et al. (2010) çalışmasında, düşük karbonhidratlı ev diyetlerinin, remisyon oranlarını artırdığı ve insülin ihtiyacını azalttığı gösterilmiştir.
Diyabetli Kediler için Ev Yapımı Mama Tarifi
Haşlanmış tavuk göğsü (%70)
Dana karaciğer (%10)
Kabak veya balkabağı (lif desteği için %10)
Yumurta sarısı (%5)
Kılçıksız ve tuzu azaltılmış konserve sardalya
Balık yağı, taurin,
Yumurta kabuğu tozu
Ev tarifleri yalnızca veteriner hekim bilgisi ve gözetimi dahilinde hazırlanıp sunulmalıdır. Aksi takdirde hipoproteinemi, hipokalemi, kalsiyum-fosfor dengesizliği görülebilir.
Mama Zamanlaması
Yemek, insülin enjeksiyonu ile eş zamanlı verilmelidir. Günde iki öğün ideal olup, ad libitum besleme (serbest beslenme) önerilmez. Öğünler arasında ani karbonhidrat kaynakları (pirinç, makarna, patates) kesinlikle önerilmez.
Sahip Eğitimi ve Evde Takip
Evde glukoz takibi yapılabilecek glukometrelerin eğitimi sağlanmalıdır.
Özellikle:
Kulak veya patiden glukoz ölçümü
Hipoglisemi belirtileri (letarji, ataksi, nöbet)
Mama içerikleri
Riskler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Besinsel yetersizlik riski nedeniyle diyet mutlaka dengelenmelidir. Ev tarifleriyle beslenen diyabetik kedilerde izlem sıklığı artırılmalıdır.
Sık Sorulan Sorular (FAQ)
1. Kedilerde diyabet hastalığı nedir?
Kedilerde diyabet hastalığı, pankreasın insülin üretimindeki yetersizlik veya hücrelerin insüline direnci nedeniyle kan şekerinin kalıcı olarak yükselmesiyle ortaya çıkan metabolik bir bozukluktur.
2. Kedilerde diyabet hastalığı hangi belirtilerle anlaşılır?
Aşırı su içme, sık idrara çıkma, iştah artışı ve kilo kaybı kedilerde diyabet hastalığını düşündüren başlıca bulgulardır.
3. Tanı için hangi testler yapılır?
Açlık kan glukozu, fruktozamin ölçümü ve idrar analizleri kedilerde diyabet hastalığının kesin tanısı için standart testlerdir.
4. Diyabete yakalanan her kedi ömür boyu insülin kullanır mı?
Doğru insülin protokolü ve düşük karbonhidratlı beslenme ile kedilerde diyabet hastalığında ilk 3 ayda remisyon oranı %50–60’a çıkabilir.
5. Ev yapımı düşük karbonhidrat diyeti kedilerde diyabet hastalığına iyi gelir mi?
Evet; veteriner onaylı, yüksek proteinli ev tarifleri kan şekerini dengeler ve insülin dozunu azaltabilir.
6. Vitamin–mineral dengesini nasıl korurum?
Taurin, kalsiyum ve B vitaminlerini içeren tamamlayıcı tozlar kullanarak kedilerde diyabet hastalığı diyetini güvenle destekleyebilirsiniz.
7. Glukoz eğrisi (BG curve) ne işe yarar?
Glukoz eğrisi, kedilerde diyabet hastalığında gün içi kan şekeri dalgalanmasını gösterir ve doz ayarlamasını güvenli kılar.
8. Hipoglisemi olursa ilk müdahale nedir?
Letarji veya titreme fark ederseniz bir çay kaşığı bal verip veterinerinize başvurun; bu kedilerde diyabet hastalığının acil komplikasyonudur.
9. Kuru mamadan yaş veya ev mamasına geçiş nasıl yapılmalı?
7-10 günlük kademeli geçiş, sindirim sorunlarını ve kedilerde diyabet hastalığı kaynaklı stres hiperglisemisini azaltır.
10. Hangi insülin tipleri tavsiye edilir?
Glargine (Lantus) ve PZI, kedilerde diyabet hastalığında en uzun ve stabil etkiyi sağlar.
11. Doz atlaması olursa ne yapmalıyım?
2 saatten az gecikme varsa dozu hemen verin; daha fazlaysa atlayıp normal programa dönün ve kedilerde diyabet hastalığı günlüğüne not alın.
12. Egzersiz gerekli mi?
Günde 15-20 dakika oyun, kilo kontrolüne yardımcı olur; detaylar → Kedilerde Obeziteyi Önleme (iç link).
13. Bitkisel takviyeler işe yarar mı?
Tarçın ve kromun kedilerde diyabet hastalığı üzerindeki etkisi kanıtlı değildir; veteriner onayı olmadan kullanmayın.
14. Kan şekerini evde nasıl izlerim?
Kulaktan kan alabileceğiniz kedilere özel glukometreler, kedilerde diyabet hastalığında güvenilir takip imkânı sunar.
15. Kontrol sıklığı ne olmalı?
İlk 3 ayda aylık, stabil dönemde 3-6 ayda bir kan profili ve fruktozamin testi ile kedilerde diyabet hastalığının gidişatı izlenmelidir.
Diyabetli Kediniz İçin
Kişiye Özel Tedavi Planı
Online muayene randevunuzu şimdi alın, kedinizin yaşam kalitesini birlikte yükseltelim.
Hemen Randevu Al
Diyabetli kedilerde beslenme, tedavinin temel ayağını oluşturur. Ev yapımı mamalar, uygun şekilde formüle edilirse insülin tedavisini destekler, iyileşme şansını artırır ve yaşam kalitesini iyileştirir. Ancak bu süreç mutlaka veteriner hekim gözetiminde yürütülmelidir.
Kaynaklar
https://www.dvm360.com/view/cvc-highlight-what-influences-diabetic-remission-cats
The carnivore connection to nutrition in cats. Top Companion Anim Med, 35(2), 100–106.
