Kedi İdrar Yolu Tıkanıklıkları ve Enfeksiyonları: Dikkat etmeniz Gereken 5 Belirti

Kedilerde idrar yapma davranışında gözle görülür değişiklikler, çoğu zaman altta yatan bir sağlık sorununa işaret eder. Kedi idrar yolu hastalıkları, evcil hayvanlarda sık karşılaşılan ancak belirtileri fark edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilen durumların başında gelir. En yaygın iki formu olan sistit (idrar yolu enfeksiyonu) ve FLUTD (Feline Lower Urinary Tract Disease – Alt İdrar Yolu Hastalıkları), özellikle erkek kedilerde hayati tehlike oluşturabilir.

Sistit Nedir?

Sistit, kedilerde mesane duvarının bakteriyel enfeksiyon sonucu iltihaplanmasıdır. En sık dişi kedilerde görülür çünkü dişilerin üretraları erkeklere göre daha kısa ve geniştir, bu da bakterilerin mesaneye ulaşmasını kolaylaştırır. Genellikle 10 yaş ve üzeri kedilerde, bağışıklık sistemi zayıf olanlarda ya da eşlik eden hastalığı (örneğin diyabet) olanlarda daha sık görülür.

Sistitin başlıca nedenleri:

• Bakteriyel kontaminasyon (ör. E. coli)

• İdrar yollarında hijyenin yetersizliği

• Zayıf bağışıklık sistemi

• Diyabet, böbrek hastalığı gibi sistemik sorunlar

---

FLUTD Nedir?

FLUTD, kedilerde alt üriner sistemi etkileyen farklı hastalıkların genel adıdır. Sistit bu grup içinde yer alsa da, FLUTD aynı zamanda şunları da kapsar:

• İdrar yolu tıkanıklığı

• İdrar kristalleri ve taşları

• İdiyopatik sistit (sebebi bilinmeyen inflamasyon)

• İdrar kesesi tümörleri

Erkek kedilerde FLUTD çok daha tehlikeli seyreder çünkü üretra kanalı daha dar ve uzundur. Bu da tıkanıklık geliştiğinde idrarın hiç çıkamamasına ve 24–48 saat içinde akut böbrek yetmezliği gelişmesine yol açabilir.

FLUTD’un başlıca nedenleri:

• Stres ve çevresel değişiklikler

• Yetersiz su alımı ve sadece kuru mama ile beslenme

• Aşırı kilo

• Kum kabı temizliğinin yetersiz olması

• Genetik yatkınlık

---

Dikkat Edilmesi Gereken 5 Belirti

1. Sık Sık Kum Kabına Gitme

Kedinizin kısa aralıklarla kum kabını ziyaret etmesi, her seferinde sadece birkaç damla idrar yapması ya da hiç idrar yapamaması ciddi bir uyarı sinyalidir. Bu durum, mesanenin enfeksiyon nedeniyle tahriş olmasından ya da FLUTD kaynaklı tıkanıklık oluşmasından kaynaklanabilir. Özellikle erkek kedilerde tıkanıklık hayatı tehdit edebilir.

2. Zorlanarak veya Acılı İdrar Yapma

Kediniz kum kabında uzun süre kalıyor, ıkınıyor ya da miyavlayarak idrar yapmaya çalışıyorsa bu, idrar yapma sırasında yaşanan acıyı gösterir. Sistit vakalarında bu ağrı iltihaplanmadan kaynaklanırken, FLUTD’de kristal ya da taşların oluşturduğu mekanik engel nedeniyle gelişebilir. Strangüri olarak adlandırılan bu durum, tıkanıklıkla birlikte gelişmişse acil veteriner müdahalesi gerekir.

3. İdrarda Kan Görülmesi

Hematüri yani idrarda kan, hem sistitte hem FLUTD’de yaygın görülen bir belirtidir. İdrar rengi pembe, kırmızı ya da kahverengimsi olabilir. Gözle fark edilmese bile mikroskobik analizle saptanabilir. Bazen bu kanama idrar kesesindeki kristallerin duvara sürtünmesinden, bazen de bakterilerin damar duvarını zedelemesinden kaynaklanır.

4. Genital Bölgeyi Aşırı Yalama

Kedinizin genital bölgesini aşırı yalaması, bölgedeki ağrı ya da rahatsızlığı hafifletmeye çalışma davranışıdır. Bu durum sıklıkla sistit veya FLUTD kaynaklıdır. Sürekli yalama, bölgede tahrişe ve sekonder enfeksiyonlara neden olabilir. Ayrıca genital bölgede kızarıklık, tüy dökülmesi gibi fiziksel bulgular da gelişebilir.

5. Davranışsal Değişiklikler

Kediler içgüdüsel olarak ağrılarını saklar. Ancak kedi idrar yolu hastalıklarında iştahsızlık, huzursuzluk, agresiflik, saklanma, oyun isteğinin azalması gibi davranışsal değişiklikler sık görülür. Bu belirtiler stresle ilişkili idiyopatik sistit durumlarında da yaygındır. Kedinizin genel ruh halinde bir farklılık fark ettiğinizde, bu fiziksel bir hastalığın sessiz işareti olabilir.

---

Tanı ve Tedavi Süreci

Tanı Nasıl Konur?

Veteriner hekiminiz, aşağıdaki yöntemlerle teşhis koyar:

• İdrar analizi (pH, protein, kan, kristal ve bakteri tespiti)

• İdrar kültürü ve antibiyogram

• Ultrasonografi (mesane kalınlığı, taş ya da tümör varlığı için)

• Radyografi (kristallerin ve taşların değerlendirilmesi)

Tedavi Nasıl Uygulanır?

• Antibiyotik tedavisi (sistit için)

• Kateter(sondalama) ile idrar kesesinin boşaltılması (tıkanıklık varsa)

• Reçeteli idrar çözücü mamalar

• Antienflamatuvar ve ağrı kesici ilaçlar

• Sıvı desteği ve elektrolit dengesi sağlanması

• Stres kaynaklarının azaltılması

• Tekrarlayan durumlarda perineal üretrostomi ameliyatı düşünülebilir

---

Evde Alınabilecek Önlemler

• Kedinizin bol su içmesini sağlayın. Islak mama oranını artırın, su pınarı kullanın.

• Kum kabını günlük temizleyin, çok kedili evde kutu sayısını artırın.

• Ani çevre değişikliklerinden kaçının, kedinize güvenli alanlar sunun.

• Veteriner hekiminizin önerdiği özel mamaları ve takviyeleri kullanın.

• Her yıl düzenli sağlık kontrollerini aksatmayın.

---

Kliniğimizde Sunulan Hizmetler

Zoom Veteriner Kliniği olarak kedi idrar yolu hastalıklarının tanı ve tedavisinde:

• İdrar analizi ve kültür testleri

• Ultrasonografik değerlendirme

• Tıkanıklık durumunda acil müdahale

• Reçeteli mama ve destek ürün danışmanlığı

• Takipli tedavi ve önleyici bakım hizmetleri

Kaynaklar

1. 2025 iCatCare consensus guidelines on the diagnosis and management of lower urinary tract diseases in cats

2. Feline Idiopathic Cystitis: Patofizyoloji ve Yönetim Üzerine Güncel Anlayış

3. Kedilerde Alt İdrar Yolu Hastalıkları İçin Epidemiyolojik Risk Faktörleri Çalışması

4. Kedilerde İdiyopatik Sistit ile İlişkili Çevresel ve Davranışsal Faktörler Üzerine Bir Çalışma

5. Obstrüktif Feline İdiyopatik Sistitli Kedilerde İntravezikal Pentosan Polisülfat Sodyumun Etkinliği