Köpek ve kedilerde aşı programı, hayvanların sağlığını korumak ve bulaşıcı hastalıkları önlemek için en önemli konulardan biridir. Farklı ülkelerde ve bölgelerde, veteriner hekimlerin uyguladığı aşı protokolleri değişiklik gösterebilir. Bu yazıda, dünya veteriner hekimlerinin en güncel uyguladığı aşı protokolleri hakkında bilgi vermeye çalışacağım.
Dünya Veteriner Hekimler Birliği (World Veterinary Association=WVA) ve Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (WOAH), küçük hayvanlarda aşılama ile ilgili küresel rehberler yayınlamaktadır. Bu rehberler, veteriner hekimlere aşıların etkinliği, güvenliği, yan etkileri, uygulama şekli ve zamanlaması konusunda bilimsel kanıtlara dayalı öneriler sunmaktadır. Ayrıca, aşıların hayvanların, insanların ve çevrenin sağlığına katkılarını vurgulamaktadır.
WVA ve WOAH’ın rehberlerine göre, köpek ve kedilerde aşılar, üç kategoriye ayrılmaktadır:
Core (Temel) aşılar:
Tüm hayvanlara uygulanması gereken, hayati öneme sahip aşılardır. Bu aşılar, hayvanların karşılaşma riski yüksek olan ve ölümcül olabilen hastalıklara karşı koruma sağlar. Ayrıca, insanlara da bulaşabilen zoonotik hastalıklara karşı da önemlidir. Core aşılar, genellikle yavru hayvanlara 6-8 haftalıkken başlanır ve 3-4 hafta arayla 2-3 doz şeklinde uygulanır. Yetişkin hayvanlarda ise, yıllık veya üç yıllık olarak tekrarlanır. Core aşılar şunlardır:
-
-
Köpeklerde: Distemper, Hepatit, Parvovirüs, Parainfluenza, Leptospiroz ve Kuduz aşıları.
-
Kedilerde: Kedi nezlesi, Kedi distemperi, Kedi üst solunum yolu enfeksiyonları ve Kuduz aşıları.
-
Non-core (Tamamlayıcı) aşılar:
Hayvanların yaşadığı veya seyahat ettiği bölgeye, ırkına, yaşam tarzına ve risk faktörlerine göre uygulanması gereken aşılar. Bu aşılar, hayvanların karşılaşma riski daha düşük olan veya daha az şiddetli seyreden hastalıklara karşı koruma sağlar. Non-core aşılar, veteriner hekimin değerlendirmesi ve hayvan sahibinin onayı ile uygulanır. Non-core aşılar şunlardır:
-
Köpeklerde: Kennel cough (köpek veremi), Corona virüs, Lyme hastalığı, Tetanoz, Mantar aşıları.
-
Kedilerde: Kedi lösemi, Kedi bağışıklık yetmezliği, Kedi enfeksiyöz peritonit, Kedi mantarı, Bordotella, Chlamydia felis aşıları.
Önerilmeyen aşılar:
Kullanımlarını gerekçelendirecek yeterli bilimsel kanıtın bulunmadığı veya aşıların faydasından çok zararının olduğu durumlarda bazı aşılar, önerilmeyen aşılar olarak sınıflandırılmıştır. Bu aşılar, veteriner hekimler tarafından rutin olarak uygulanmaz. Önerilmeyen aşılar şunlardır:
-
-
Köpeklerde: Giardia aşısı.
-
Kedilerde: Feline infeksiyöz anemi aşısı.
-
Dünya veteriner hekimlerinin en güncel uyguladığı aşı protokolleri hakkında daha fazla bilgi için, aşağıdaki web sitelerini ziyaret edebilirsiniz:
